پروانش با نام علمی" vinca minor L" گیاهی علفی از تیره خرزهره است. این گیاه چند ساله و همیشه سبز است و به شکل خزنده روی زمین پهن می شود و گیاهی است خودرو که در فصل زمستان هم سبزی آن باقی می ماند و به عنوان گیاه زینتی در باغها و پارکها استفاده میشود . این گیاه بومی ماداگاسکار است، ولی در نقاط مختلف ایران هم کاشته می شود. در دهه ۱۹۵۰ کشف شد که آلکالوئیدی به نام "vinblastine" که از برگ این گیاه به دست میآید خاصیت ضدسرطان دارد.
دکتر فاطمه تاج آبادی، عضو هیات علمی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی در خصوص این گیاه دارویی اظهار کرد: پروانش یا گل تلگرافی از نظر پزشکی یک قابض شفابخش است و خواص دارویی این گیاه به طور خلاصه عبارتند از: جلوگیری از رشد سرطان، بازکننده عروق، تقویت اکسیژن دهی، درمان دیابت، بواسیر و خون ریزی بینی.
وی ادامه داد: برگهای تازه گیاه پروانش را بر روی زخم می مالند و یا در بینی فرو می کنند تا خون ریزی آن قطع شود. پمادی از برگ های کوبیده شده آن برای بواسیر بسیار مفید است. پروانش همچنین به عنوان مسکن و برای رفع نگرانیهای عصبی مصرف می شود.
تاج آبادی با اشاره به اینکه در سال ۱۹۵۰ پژوهشگران هنگام تحقیق متوجه شدند که گیاه پروانش از رشد سرطان جلوگیری میکند، عنوان کرد: یکی دیگر از خواص مهم گیاه پروانش اثر باز کنندگی مجاری عروقی است که به عنوان اکسیژن دهندهی قوی عمل می کند.
این عضو هیات علمی تصریح کرد: استخراج این دارو از گیاه بسیار مشکل و پرهزینه است. به طوری که، از ۵۰۰ کیلوگرم برگ خشک گیاه، ۱ گرم "vinblastine" به دست میآید. این دارو از تقسیم سلولهای سرطانی جلوگیری می کند و برای درمان سرطان مثانه، بیضه، ریه، تخمدان و سینه استفاده می شود.
وی در پایان با اشاره به اینکه سازمان بهداشت جهانی، "vinblastine" را به عنوان "داروی ضروری" که بسیار موثر و ایمن است و اثربخشی خوبی دارد معرفی کرده است، گفت: اخیرا با معلوم شدن مسیر و مراحل ساخت "vinblastine" در گیاه پروانش امکان تولید این دارو به روش سنتز فراهم شده است.