اسپند از جمله گیاهان دارویی است که با نام اسفند و حرمل نیز شناخته می شود و از گذشته های دور به عناوین مختلف از جمله ضدعفونی کردن و خوشبو نمودن هوای محل زندگی، دور کردن چشم زخم و درمان بیماری ها در طب سنتی کاربرد داشته است. در این بخش از دعا سایت به معرفی خاصیت اسپند در درمان بیماری ها، مقدار مناسب، طریقه مصرف و عوارض زیاده روی در مصرف آن پرداخته ایم. با ما همراه شوید.

اسپند گیاهی است علفی، پایا و بوته ای که ارتفاع آن تا ۵۰ سانتی متر می رسد. این گیاه دارویی، دارای برگ های فراوان و سبز است. میوه گیاه کروی شکل و حاوی دانه های قهوه ای مایل به سیاه فراوانی است که بخش مورد استفاده دارویی گیاه است. این گیاه در بیشتر نقاط ایران ازجمله اطراف تهران، قم، قزوین، کرج، تبریز، کرمان، نواحی مختلف فارس، سیستان و بلوچستان، نواحی مختلف خراسان، سمنان، دامغان و حواشی کویرهای ایران می روید.

خواص درمانی و دارویی اسپند به شرح زیر است:

۱- طبیعت این گیاه گرم وخشک است.
۲- اسفند جلادهنده سینه و شش از رطوبت. مقوی نیروی جنسی . چاق کننده . ادار آور . روان کننده شیر . مسهل می باشد. برای این منظور بعد از غذا نصف قاشق چای خوری اسفند را با یک استکان آب قورت دهید برای بالغین تا هفت روز
۳- خوردن اسفند برای صرع . فلج . جنون . نسیان و سایر بیماری های سرد دماغی و عصبی مفید است و برای گرم کردن بدن رفع استسقا یرقان و سیاتیک مفید است.
۴- دود کردن دانه آن برای ضد عفونی کردن محیط مفید است و از قدیم این مرسوم بوده است. ( که الان البته به عنوان رفع چشم بد دود می کنیم)
۵- چنانچه به سیاتیک مبتلا هستید به مدت ۱۵ شب مقدار ۵ گرم اسفند را با آب قورت دهید که بسیار مفید است.
۶- مصرف آن همراه با آب و یا آسیاب شده همرا ه با روغن حیوانی جهت رفع بی حسی و یا نقصان حس و حرکت اعضا و رعشه بسیار مفید می باشد
۷- اگر ۳۰گرم از آن را آسیاب کنید و با ۱۲۰گرم آب بجوشانید و آن را صاف کنید و با ۹۰گرم عسل و ۶۰گرم روغن کنجد بخورید حالت بهم خوردگی شدیدی بهتون دست می ده که سینه را از هرچی ماده لزج هست پاک می کند و برای تنگی نفس و سرفه های شدید رطوبتی بسیار بی نظیر است.
۸- اگر ۱.۵ گرم اسفند را صبح ناشتا به همراه خاکشیر با کمی آب بدون اینکه کوبیده شود بخورید برای تکرارادارو سستی ادار بسیار مفید است البته در هنگام معالجه نباید ماست و کشک و ترشی جات مصرف کنید.
۹- کودکانی که به علت سستی کمر و ضعف مثانه شبها رختخواب خود را خیس می کنند یعنی شب اداری دارند بهتر است هر شب مخلوطی از تخم رازیانه و اسفند از هریک یک قاشق چای خوری بخورند و در ضمن صبحها یک یا دو عدد زرده تخم مرغ و کمی عسل خالص خوب میل کنند.
۱۰-جهت رفع ناراحتی سینه و تنگی نفس می توانید اسفند را همراه با تخم کتان به نسبت مساوی خوب آسیاب کنید و با عسل مخلوط کنید سپس روزی دو بار به اندازه دو حبه میل کنید.
۱۱-برای رفع سنگینی گوش و کری گوش و صدای گوش می توانید اسفند را در آب ترب و روغن زیتون بجوشانید و ۳قطره در گوش بریزید.
۱۲-برای رفع اعتیاد به مواد افیونی می توانید مقداری دانه اسفند را بو داده کنبد بعد آن را خوب آسیاب کنید و با عسل مخلوط کنید و و روزی سه حبه میل کنید.
۱۳-شیاف گرد دانه اسفند با روغن ایرسا دهانه عروق و خون بو اسیر را باز می کند.
۱۴-بخور دانه های اسفند برای تسکین درد دندان بسیار مفید است.
۱۵-روغن اسفند از نظر طبیعت گرم وخشک است و برای رفع فلج و لقوه رعشه سستی صرع و پریدن ناگهانی اعضای بدن چه از طریق خوردن و چه استفاده از ضماد آن مفید است تنقیه با آن نیز برای تسکین درد کمر و سیاتیک و سردی کلیه و رحم بسیار مفید است.
۱۶-اسپند دارای خاصیت قارچ کش و میکروب کش قوی است و از این رو همانند خواص عنبر نسارا، دود کردن آن برای ضدعفونی کردن هوای محیط بسیار مناسب است و در بیشتر کشورهای آسیایی از دانه های اسپند به عنوان ضدانگل، کرم کش و کشنده آمیب استفاده می شود.
۱۷-استفاده از روغن دانه های اسپند برای تسکین درد سیاتیک مناسب است.
۱۸-تقویت نیروی جنسی از دیگر خواص اسپند است.
۱۹-خاصیت اسپند در طب سنتی، کمک به رفع و درمان بیماری های ریه و کبد است. به این منظور، مقداری از دانه های اسپند را دم کرده با کمی روغن کنجد مخلوط و میل شود.
۲۰-اسپند به درمان اگزما کمک میکند، به این منظور می توانید چند دانه اسپند را صبح ناشتا میل کنید.
۲۱-رفع بلغم، کمک به درمان حساسیت و برطرف نمودن خارش بدن سه خاصیت اسپند در طب سنتی است.
۲۲-از اسپند در طب سنتی برای درمان سنگینی گوش، کری و پیچیدن صدا در گوش استفاده می شود. به این منظور، مقداری از دانه های این گیاه را در آب ترب و روغن زیتون بجوشانید و به مقدار چند قطره داخل گوش بچکانید.
۲۳-درمان فلج، رعشه، سستی و پریدن ناگهانی اعضای بدن از فواید درمانی روغن اسپند است.
۲۴-جدا کردن خلطهای سفت و چسبنده سینه، کمک به درمان سرفه و تنگی نفس از دیگر خواص درمانی اسپند است.
۲۵- درمان شپش موی سر با اسپند یکی از سریعترین و بی خطرترین روشهای درمان این مشکل است. به این منظور دانه های اسپند را آسیاب و در مقداری آب بجوشانید و از آن برای شستن موها استفاده کنید.

اسپند در روایات دینی

در روایات اسلامی در مورد کاشت گیاه اسپند و استفاده از آن توصیه هایی شده است.

در حدیثی از پیغمبر اکرم (ص) روایت شده است:
از اسپند درخت یا برگ یا میوه‏اى نمی روید، مگر آن که فرشته‏اى بر آن گماشته شده است تا آن را به آن که باید برساند، یا خشک شود، و در ریشه و ساقه‏اش شفا است، و در دانه آن داروى ۷۲ بیمارى نهفته است.

در روایتی از امام صادق(ع) درباره خاصیت اسپند و خواص کندر آمده است:
هیچ ریشه ای از گیاه در زمین نمی جنبد و هیچ شاخه ای در آسمان بالا نمی رود مگر آنکه خدا فرشته ای را ماموریت داده تا آن را به قطعات خرد شده تبدیل کند یا به سرنوشتی که دارد برساند و شیطان (میکروب) از هفتاد خانه ای می گریزد که در نزدیکی خانه ای باشد که در آن اسپند است و شفا از هفتاد بیماری در اسپند است که آسان ترین آن خوره است، پس دود کردن اسپند را از یاد نبرید.

از محمد بن حکم نقل شده است:
پیغمبرى به خداوند از ترسویى امتش شکایت کرد، خداوند به وى وحى فرمود: دستور ده امتت اسفند بخورند که شجاعت را زیاد میکند.

مضرات اسپند

۱-استفاده بیشتر از حد دارویی اسپند، ممکن است باعث سقط جنین، استفراغ، دپرسیون و توهم زایی شود.
۲-زیاده روی در مصرف اسپند، باعث بروز سکسکه، ترشح بیش از حد بزاق و تضعیف سیستم اعصاب مرکزی می شود.
۳-مصرف اسپند به دلیل طبع گرم آن برای افراد دارای مزاج گرم (صفراوی) مضر است و این افراد بایستی در مصرف آن احتیاط کنند.
۴-مصرف دانه های اسپند برای زنان باردار بسیار مضر است و خطر سقط جنین را به همراه خواهد داشت.
۵-دود کردن زیاد اسپند برای افراد دچار آلرژی و بیماران مبتلابه آسم مضر است و باعث سردرد، تهوع و تشدید علائم بیماری می شود، همچنین دود اسپند در صورت استفاده مکرر حتی در افرادی که زمینه ژنتیکی آسم ندارند نیز می تواند موجب حساس شدن ریه ها و بروز علائم آسم شود.
۶-اسفند برای گرم مزاجان مضر است سبب درد دل بهم خوردگی و استفراق می شود که برای رفع آن می توان میوه های ترش و سکنجبین میل کرد
۷- مقدا مصرف اسفند۵-۱۰ گرم بوده و زیاده بر این سمی می باشد.
۸-از جویدن دانه های اسفند اکیدا خوداری کنید چرا که حاوی مواد سمی است.
۹-منظور از خوردن دانه های اسفند که برای درمان بیماری گفته شد همان دانه های سیاه رنگی است که دود می کنید.